به عقیده بنده موضوع بحران یا جنگ داخلی سوریه فقط مستلزم راه حلی داخلی نیست که نیاز به یک تفاهم فراگیر خارجی نیز الزامی به نظر میرسد و اساساً از حالا به بعد حتی مردم خود سوریه نیز قادر نیستند مستقلاً تکلیف خود را مشخص کنند، چرا که پای قدرتهای منطقه ای و نیز ابرقدرتها به معرکه باز شده و به گمان بنده برای درک درست بحران(جنگ) سوریه باید از چند زاویه موضوع را برسی کرد تا شاید با درک درست قادر باشیم نقاط تفاهم را شناسائی کرده بر اساس آن بحران زدائی کنیم. ابتدا از زاویه مردم سوریه؛ کشور به دو اردوگاه موافقان و مخالفان ریاست آقای اسد بر سوریه تبدیل شده است، در ابتدا بیشتر به انقلاب شبیه بود ولی با مدیریت خشن حکومت آقای اسد رفته رفته تبدیل به شورشی فراگیرِ مذهبی-قومی شد و نهایتاً تبدیل به جنگی تمام عیار بین شیعیان حاکم و جنگجویان اهل تسنن و مخالف حکومت شد. جنگ داخلی براثر تضادهای مذهبی-قومی از بدترین بلاهائیست که ممکن است بر سر حکومتی بیاید چرا که جنگِ اعتقادات کور و تعصبات کورتر است. کور بدین مفهوم که کیست که نبیند و درنیابد این جنگ و خونریزی جز تضعیف و باخت دو سویه برای مردم سوریه چیزی دربر ندارد!. اگر مردم سوریه به جای اختلافات به منافع مشترک عمومیشان بیندیشند قطعاً قادر خواهند بود برمشکل خود فائق آیند.
شرق باقیمانده از بلوک سنتی شرق اما؛ از حکومت آقای اسد حمایت میکند. چین در کنار روسیه قطعنامه های بر علیه دولت سوریه را در سازمان ملل وتو میکند. روسیه پا را از وتو هم فراتر گذاشته نسبت به هرگونه دخالت خارجی هشدار میدهد. علت جدیت روسها بر سر موضوع سوریه انگیزه های متعددی دارد، از جمله: 1.تصفیه حساب با امریکا وغربیها بخاطر بی اعتنائی به نظر روسها در اشغال افغانستان و عراق 2.تز معروفِ کمربند سبز که بر اساس آن باید از کشورهای مسلمان پیرامون روسیه به عنوان سپر بلا یا خط مقدم جبهه درمقابل خطر فراگیرشدن کاپیتالیسم یا نفوذ قدرت کاپیتالیسم استفاده میشد و اکنون دارای پتانسیل استفاده معکوس در جهت منافع روسیه را دارد و سوریه از لحاظ سوق الجیشی یکی از مهمترین کشورهای منطقه کمربند سبز میباشد، روسیه حتی پایگاه نظامی بزرگی نیز از دیرباز در سوریه داشته است. 3.رقابت با غرب 4.حمایت و تقویت ایران درسوریه و منطقه.
همسایگان و قدرتهای منطقه ای ایران به مانند مصر، عربستان، ترکیه و اسرائیل نیز هرکدام نگرانیها و منافع متفاوت و بعضاً متضاد در سوریه دارند. جمهوری اسلامی ایران حکومت شیعه مذهب سوریه را متحد استراتژیک خود میداند و خب طبیعتاً در صدد حفظ دولت آقای اسد و نفوذ سنتی خود بر سوریه است از آنسو سقوط آقای اسد به معنی تضعیف در فلسطین، از دست رفتن حزب الله ونهایتاً جنوب لبنان می باشد.
از دید اسرائیل دیگر کشور همسایه سوریه، بحران و جنگ در سوریه هم میتواند مفید باشد و هم خطرناک؛ تا زمانیکه جنگ در جریان است منافع کشور اسرائیل تامین میباشد ولی پیروزی هر طرف به ضرر اسرائیل خواهد بود.میتوان نتیجه گرفت جنگ سوریه دیگر یک بحران داخلی نیست که در حال تبدیل شدن به آوردگاه و میدان جنگ بزرگتریست، آوردگاه و میدان جنگی که سرنوشتش دیگر از اراده مردم سوریه خارج شده ونیازمند یک تفاهم فرامنطقه ای و جهانیست. به گمان نگارنده به نظر نمیرسد در کوتاه مدت شاهد تحولی عظیم بر روند جنگ و یا پیروزی قطعی یکطرف در جنگ و احیاناً صلح در سوریه باشیم.
باقی بقایتان، «بابک رفیعی»
